Rekcja czasownika

                Ośrodkiem zdania jest czasownik. Decyduje on o rodzaju i o ilości dopełnień, czyli określających go rzeczowników i okoliczników. To łączenie się czasownika z dopełnieniem w danym stałym przypadku nazywamy rekcją czasownika.

Dwa typy połączeń:

• bez przyimka
  czasownik wymaga dopełnienia bezpośredniego.
  Ich bekomme einen Kuchen.
  Wir helfen dem Koch.
• z przyimkiem
  czasownik wymaga dopełnienia przyimkowego
  Unsere Wohnung besteht aus drei Zimmer.
  Nasze mieszkanie składa się z trzech pokoi.

      Przykładowe czasowniki, które wymagają dopełnienia w odpowiednim przypadku lub łączą się z dopełnieniem.
Nominativ

• sein,
• werden,
• bleiben,
• genannt werden (nazywać się),
• scheinen (wydawać się).

Genetiv

• gedenken (wspominać, pamiętać),
•  sich erfreuen (cieszyć się czymś),
• sich annehmen (podjąć się czegoś),
• der Meinung/ Ansicht sein, guter/ schlechter Laune sein (być w dobrym/ złym humorze),
• anklagen (oskarżać o coś),

Dativ

• ausweichen (wyminąć, ustąpić z drogi),
• bekommen (posłużyć, wyjść na zdrowie),
• zustimmen (zgadzać się),
• beiwohnen (uczestniczyć, być obecnym),
• folgen (iść za kimś, następować),
• sich nähern (zbliżać się),
• zuhören (przysłuchiwać się),
• gehören/ angehören (przynależeć),
• schreiben (pisać do kogoś),
• sich anpassen (dostosowywać się do),
• wehtun (boleć),

  Akkusativ

• anrufen (zatelefonować),
• heiraten (poślubić),
• nennen (nazywać),
• stören (przeszkadzać),
• unterbrechen (przerywać),
• lassen (kazać, pozwalać, zostawić),
• geniessen (delektować się),
• vergessen (zapominać),
• es gibt (jest, są),
• überlegen (zastanawiać się, przemyśleć).

   Pytania o dopełnienia przyimkowe konstruuje się:

osoba

dopełnienie w bierniku

przyimek + wen

Wir warten auf unsere Gäste.

Auf wen wartet ihr?

Für wen interessiert sich Thomas? - Er interessiert sich für Heike.
An wen denkst du? - Ich denke immer an meine verstorbene Mutter. 

dopełnienie w celowniku

przyimek + wem

Er wohnt bei seiner Oma.

Bei wem wohnt er?

Lise Meitner hat mit Otto Hahn zusammengearbeitet. Mit wem hat Lise Meitner zusammengearbeitet? 

Mit wem hast du gestern getanzt? - Ich habe den ganzen Abend mit Frank getanzt.  

rzecz/zjawisko

dopełnienie w bierniku

wo + (r) + przyimek

Ich helfe bei dem Abwasch.

Wobei hilfst du?

Wofür interessiert sich Thomas? - Er interessiert sich für schnelle Autos.
Woran denkst du? - Ich denke immer an unseren Urlaub. 

dopełnienie w celowniku

wo + (r) + przyimek

Hör mir dem Lernen auf.

Womit soll ich aufhören?

Womit machst du die Tür auf? - Natürlich mit dem Schlüssel.

           W pytaniu przyimkowym o rzecz wo- nie ma żadnego znaczenia. Głoska -r- dodawana jest, gdy przyimek zaczyna się od samogłoski.

Woran denkst du? deneken an

Worin liegt das Problem? liegen in

Worüber spricht der Lehrer? Der Lehrer spricht über die Grammatik.
Woran denkst du jetzt? Ich denke an die Prüfung.

Womit schreibst du?
Wonach fragt ihr mich? Wir fragen dich nach einem Buch.
Wovon erzählt der Ausländer? Der Ausländer erzählt von seinem Reisen.
Wofür interessieren Sie sich? Ich interessiere mich für Vegane Küche.

Womit fährst du ins Gebirge? fahren mit

Wonach hat er dich gefragt? fragen nach

Wasser besteht aus Sauerstoff und Wasserstoff. (Woda składa się z tlenu i wodoru.)

Das habe ich nicht verstanden. Woraus besteht Wasser? (Tego nie zrozumiałem. Z czego składa się woda?)

        Tworząc przysłówek zaimkowy (połączenie zaimka w funkcji przysłówka z przyimkami), stawiamy przyimek wymagany przez czasownik po słowie da-. Łącznik -r- między da- a przyimkiem jest wymagany, gdy przyimek zaczyna się na samogłoskę. Używamy w twierdzeniach, aby nie powtarzać rzeczownika.

da + (r) + przyimek

Hast du schon danach gefragt? – Pytałeś już o to? fragen nach

Hast du schon daran gedacht? – Myślałeś już o tym? denken an

Denkst du an das Buch? - Ja, ich denke noch daran.

Interessierst du dich für Fußball? - Ja, ich interessiere mich dafür.

Ich frage ihn danach. (Zapytam go o to.) fragen nach
Es geht darum, dass... (Chodzi o to, że...) gehen um

Przysłówki zaimkowe (Pronominaladverbien)

durch przez to mit z tym da{ von z tego bei przy tym	über nad tym, o tym auf na tym dar{ aus z tego unter pod tym
da + przyimek zaczynający się spółgłoską	dar + przyimek zaczynający się samogłoską
Przysłówki zaimkowe odnoszą się tylko do rzeczy: Ich denke an meine Mutter. Ich denke an sie. Ich denke an das Geld. Ich denke daran.

 
        Wszystkie przysłówki zaimkowe tłumaczy się zgodnie z rekcją czasownika.
Ich erinnere mich daran.
Przypominam to sobie.
Spiel MIT dem Ball! DaMIT hast du schon lange nicht gespielt. (nie mówi się 2x "Mit dem Ball", tylko krótko: da+mit)

 

da-

Ich träume von ihr (der Party ) <= źle Ich träume davon.

Ich denke an ihn (meinen Termin). <= źle Ich denke daran.

Ich freue mich auf das/es (das Festival). <= źle Ich freue mich darauf.

Ich spiele damit. <= źle Ich spiele mit ihr (der Katze).

Freust du dich auf die Party? Ja, ich freue mich darauf.

Tanzt Maria auf dem Tisch? Ja tanzt darauf.

Bereitest du dich auf das Interview vor? Nein, ich bereite mich nicht darauf vor.

 

Ich freue mich darauf, von dir zu hören.

Ich freue mich darüber, von dir zu hören.

Ich denke über meinen Bruder nach.

Ich denke darüber nach, meinen Job zu wechseln.

Das Portrait ist zwar nicht perfekt, aber ich bin zufrieden damit.

Im Kino kommen erst Trailer. Der Film kommt danach.

Meine Freunding will Sushi essen, aber ich bin dagegen.

Ich bestehe darauf, dass du dich entschuldigst.

Ich denke an meine Zukunft - myślę o mojej przyszłości można napisać - Ich denke daran- myślę o tym
Ich bitte um Verständnis- proszę o zrozumienie
Ich bitte darum- proszę o to
Ich habe von meiner Haufsaufgabe vergessen- zapomniałam o mojej pracy domowej
Ich habe davon vergessen - zapomniałam o tym
Ich frage dich nach deinem Namen- pytam się o twoje nazwisko
Ich frage dich danach- pytam cię o to

Erinnerst du dich an die Party bei Eva? - Ja, ich erinnere mich daran! Die war super!